UAT –  Chìa khóa đảm bảo chất lượng trong Dự án Outsourcing

Trong lĩnh vực phát triển phần mềm, kiểm thử luôn đóng vai trò thiết yếu nhằm đảm bảo chất lượng và sự ổn định của sản phẩm trước khi đưa vào sử dụng. Quá trình này bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau, trong đó Kiểm thử Chấp nhận của Người dùng (User Acceptance Testing – UAT) là bước cuối cùng và quan trọng nhất.

Các giai đoạn kiểm thử trước đó như Kiểm thử đơn vị, Kiểm thử tích hợp, và Kiểm thử hệ thống tập trung vào việc xác minh tính năng, giao diện, hiệu năng và tính tương thích của phần mềm. Tuy nhiên, chỉ có UAT mới thực sự đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng được mọi yêu cầu nghiệp vụ và đáp ứng được nhu cầu thực tế của người dùng cuối.

Trong dự án phát triển phần mềm của Microsoft Office 365, UAT được áp dụng rất nghiêm ngặt. Các nhóm người dùng thực tế từ khách hàng mục tiêu được mời tham gia kiểm thử và đánh giá sản phẩm trong môi trường giống hệt với điều kiện sử dụng thực tế. Nhờ đó, các vấn đề về tính năng, giao diện và trải nghiệm người dùng đã được phát hiện và khắc phục kịp thời trước khi sản phẩm chính thức ra mắt.

Tương tự, tại Công ty Phần mềm Evotek, UAT cũng được coi là một bước không thể thiếu trong quy trình phát triển phần mềm outsourcing. Các chuyên gia kinh nghiệm sẽ đóng vai trò người dùng cuối để kiểm tra kỹ lưỡng sản phẩm dưới góc nhìn của khách hàng. Việc này giúp phát hiện những vấn đề tiềm ẩn về tính năng, hiệu suất và tính bảo mật mà các vòng kiểm thử trước đó có thể bỏ sót.

Kiểm thử Chấp nhận của Người dùng (UAT) là gì?

Kiểm thử chấp nhận người dùng (User Acceptance Testing – UAT) là quá trình cuối cùng trong chu trình phát triển phần mềm. Tại giai đoạn này, khách hàng hoặc người dùng cuối sẽ kiểm tra và xác nhận rằng sản phẩm đáp ứng đúng các yêu cầu đã đề ra ban đầu trước khi được đưa vào sử dụng chính thức.

UAT cho phép khách hàng kiểm tra phần mềm trong môi trường giống với thực tế sử dụng, sử dụng các kịch bản và dữ liệu kiểm thử tương tự như điều kiện vận hành thực tế. Mục đích chính là đảm bảo phần mềm hoạt động chính xác theo yêu cầu kinh doanh và đáp ứng mong đợi của người dùng cuối.

Quá trình UAT cần được tiến hành một cách có hệ thống với kế hoạch kiểm thử rõ ràng và môi trường kiểm thử riêng biệt. Các kết quả kiểm thử sẽ được ghi lại và phân tích để phát hiện lỗi, thiếu sót để điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩm trước khi chính thức tung ra thị trường.

UAT đóng vai trò quan trọng vì nó giúp ngăn chặn những sai sót nghiêm trọng được phát hiện sau khi phần mềm đi vào sử dụng, từ đó hạn chế thiệt hại về chi phí, thời gian và uy tín của doanh nghiệp. Đó là lý do vì sao UAT là một bước không thể bỏ qua trong quy trình phát triển phần mềm.

Ai thực hiện UAT?

Trong dự án phát triển phần mềm, UAT thường được thực hiện bởi các bên liên quan sau:

Khách hàng/Chủ sở hữu sản phẩm (Product Owner)

Khách hàng hoặc chủ sở hữu sản phẩm là người chịu trách nhiệm chính trong việc thực hiện UAT. Họ là những người am hiểu sâu sắc nhất về yêu cầu kinh doanh và mong muốn của sản phẩm. Khách hàng sẽ thiết kế và thực thi các ca kiểm thử UAT để xác minh sản phẩm đáp ứng đúng các yêu cầu đã đề ra.

Người dùng cuối (End-users)

Người dùng cuối là những người sẽ trực tiếp sử dụng sản phẩm sau khi nó được tung ra thị trường. Sự tham gia của họ trong UAT là rất quan trọng để đánh giá trải nghiệm người dùng, giao diện và tính dễ sử dụng của sản phẩm.

Đội phát triển (Development team)/Nhà cung cấp dịch vụ Outsourcing

Mặc dù không trực tiếp thực hiện UAT, nhưng đội phát triển vẫn tham gia vào quá trình này. Họ cần chuẩn bị môi trường kiểm thử UAT, cung cấp hướng dẫn sử dụng và giúp đỡ khách hàng trong quá trình kiểm tra. Đồng thời đội phát triển cũng sẽ khắc phục các lỗi và vấn đề được phát hiện trong UAT.

Những thách thức của việc kiểm thử sự chấp nhận của người dùng (UAT)

Kiểm tra chấp nhận người dùng (UAT) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sản phẩm phần mềm đáp ứng đúng yêu cầu và mong đợi của khách hàng trước khi đưa vào sử dụng chính thức. Tuy nhiên, quá trình UAT không phải lúc nào cũng diễn ra thuận lợi và có thể gặp phải một số thách thức sau:

Yêu cầu mơ hồ

Trong thực tế, việc thu thập và xác định yêu cầu cho một sản phẩm phần mềm là một thách thức lớn. Yêu cầu thường được đưa ra một cách mơ hồ, chưa đầy đủ hoặc dễ gây nhầm lẫn. Điều này làm cho việc kiểm tra xác nhận sản phẩm đáp ứng đúng yêu cầu trở nên khó khăn hơn.

Khó lên lịch người dùng

Trong các dự án outsourcing, việc thu xếp lịch người dùng tham gia UAT thường gặp nhiều khó khăn. Họ thường là những nhân viên chủ chốt của khách hàng với lịch làm việc bận rộn. Khó khăn trong việc sắp xếp thời gian cho họ là một trở ngại thực tế.

Thay đổi yêu cầu liên tục

Trong quá trình phát triển phần mềm, các yêu cầu thường xuyên thay đổi dẫn đến nhiều lần điều chỉnh thiết kế và cấu trúc hệ thống. Điều này làm cho việc kiểm tra đầy đủ các tính năng và chức năng trở nên khó khăn hơn trong UAT.

Thiếu dữ liệu kiểm thử thực tế

Môi trường UAT thường khó có thể giống hoàn toàn với môi trường sản xuất thực tế. Thiếu dữ liệu kiểm thử mang tính đại diện cao làm giảm đáng kể chất lượng kiểm thử và khả năng phát hiện lỗi.

Quá nhiều bên liên quan

Trong dự án, UAT thường liên quan đến nhiều bên: nhà phát triển, khách hàng và người dùng cuối. Việc phối hợp giữa các bên này thường gặp nhiều khó khăn do sự khác biệt trong quan điểm, kỳ vọng và mục tiêu.

Phân công trách nhiệm mơ hồ

Nhiều lần không rõ ai chịu trách nhiệm cho việc thực hiện UAT, xử lý các phát hiện và triển khai sửa đổi. Điều này dẫn đến thiếu trách nhiệm giải trình, làm chậm tiến độ.

Thiếu đào tạo UAT

Người dùng thường thiếu kiến thức và kỹ năng liên quan đến quá trình kiểm thử. Việc đào tạo không đầy đủ khiến họ gặp khó khăn trong việc thực hiện các ca kiểm thử UAT hiệu quả.

Kỳ vọng thiếu thực tế

Đôi khi yêu cầu của người dùng cuối là không khả thi hoặc không tương thích với phạm vi dự án. Những kỳ vọng thiếu thực tế này có thể làm phức tạp hóa quá trình UAT và gây ra nhiều phát hiện không liên quan.

Rào cản về mặt địa lý

Trong mô hình outsourcing, người dùng và nhà phát triển thường nằm ở địa điểm khác nhau. Khoảng cách địa lý là một trở ngại cho việc giao tiếp trực tiếp và phối hợp hiệu quả trong quá trình UAT.

Để thành công, UAT đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ cả phía khách hàng và nhà phát triển để giảm thiểu các rủi ro và thách thức nêu trên.

UAT mang lại lợi ích gì?

Mặc dù có nhiều thách thức, UAT mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho các dự án phát triển phần mềm, đặc biệt là theo mô hình Outsourcing:

1. Xác nhận sản phẩm đáp ứng đúng yêu cầu của khách hàng.
2. Phát hiện và sửa lỗi sớm trước khi triển khai, tiết kiệm chi phí.
3. Đánh giá và cải thiện trải nghiệm người dùng, tính dễ sử dụng.
4. Nâng cao độ tin cậy và chất lượng tổng thể của sản phẩm.
5. Giảm thiểu rủi ro, vấn đề sau khi triển khai sản phẩm.
6. Tăng cường sự tin tưởng và hợp tác với khách hàng.
7. Mang lại tính minh bạch và kiểm soát tốt hơn dự án cho khách hàng.

Những  tiêu chí đầu vào cho Kiểm thử chấp nhận của người dùng

Trước khi bắt đầu quá trình UAT, cần đảm bảo một số điều kiện then chốt để quá trình kiểm thử diễn ra hiệu quả và đạt được mục tiêu mong muốn:

1. Toàn bộ mã nguồn và các tính năng của sản phẩm phải được phát triển đầy đủ trước khi đưa vào kiểm tra UAT.
2. Các giai đoạn kiểm thử chuyên sâu như kiểm thử đơn vị, tích hợp, hệ thống và kiểm thử chấp nhận đã được đội ngũ kiểm thử thực hiện và không phát hiện lỗi nghiêm trọng.
3. Kiểm thử hồi quy đảm bảo các tính năng hiện tại không bị phá vỡ do các thay đổi mới đã được thực hiện và không có lỗi quan trọng nào được tìm thấy.
4. Tất cả các lỗi quan trọng được báo cáo trong các giai đoạn kiểm thử trước đều đã được sửa chữa và kiểm tra lại bởi đội ngũ kiểm thử.
5. Ma trận truy xuất nguồn gốc yêu cầu chi tiết được chuẩn bị để hỗ trợ việc kiểm tra đáp ứng các yêu cầu khách hàng trong UAT.
6. Môi trường kiểm thử UAT riêng biệt, phản ánh chính xác môi trường sản xuất thực tế đã được chuẩn bị và cấu hình đầy đủ.
7. Khách hàng nhận được thư xác nhận từ đội kiểm thử chuyên nghiệp rằng sản phẩm đã sẵn sàng để tiến hành UAT.
8. Danh sách các kịch bản kiểm thử UAT chi tiết được chuẩn bị sẵn sàng, bao gồm các ca kiểm thử để xác minh toàn bộ tính năng, yêu cầu.

Khi tất cả các điều kiện trên được đáp ứng, khách hàng và người dùng cuối có thể tiến hành chính thức giai đoạn UAT với kỳ vọng quá trình kiểm tra sẽ diễn ra hiệu quả và đạt kết quả mong muốn.

Các giai đoạn kiểm thử chấp nhận của người dùng (UAT)

Chuẩn bị và Lập kế hoạch

Đây là giai đoạn đầu tiên quan trọng trước khi UAT bắt đầu. Trong giai đoạn này, nhóm phát triển cần:

• Chỉ định người quản lý phụ trách toàn bộ quá trình UAT
• Chuẩn bị môi trường kiểm thử UAT giống hệt môi trường hoạt động thực tế
• Xây dựng kịch bản kiểm thử chi tiết dựa trên các yêu cầu từ khách hàng
• Thu thập, chuẩn bị dữ liệu kiểm thử đầy đủ, mô phỏng thực tế
• Xác định nguồn lực cần thiết như người kiểm thử, công cụ hỗ trợ,…
• Lên lịch và kế hoạch cụ thể cho từng giai đoạn kiểm tra

Thực hiện kiểm thử

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ, người dùng cuối và khách hàng sẽ trực tiếp tham gia kiểm tra trên môi trường UAT theo đúng kịch bản đã được xây dựng. Trong quá trình này:

• Người dùng sẽ thao tác trực tiếp với sản phẩm trên môi trường UAT
• Ghi nhận và báo cáo lại bất kỳ lỗi, vấn đề nào được phát hiện
• Phân loại và đánh giá mức độ nghiêm trọng của các lỗi

Quản lý, xử lý lỗi

Ngay sau khi có báo cáo lỗi từ UAT, nhóm phát triển cần:

• Phân tích, tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của các lỗi
• Phân công, ưu tiên và lên kế hoạch sửa chữa các lỗi
• Theo dõi, giám sát quá trình khắc phục lỗi
• Kiểm tra lại sau khi đã sửa lỗi để đảm bảo không còn vấn đề

Kiểm tra lặp lại (Regression testing)

Sau khi đã sửa xong các lỗi, cần thực hiện kiểm tra lặp lại để đảm bảo rằng:

• Các lỗi đã được khắc phục triệt để
• Không có lỗi mới phát sinh sau quá trình sửa lỗi
• Tính năng, chức năng vẫn hoạt động đúng như thiết kế ban đầu
• Kiểm tra lặp lại này là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng của sản phẩm.

Chấp thuận, báo cáo và bàn giao

Đây là bước cuối cùng trong UAT. Nếu tất cả lỗi đã được xử lý và sản phẩm đáp ứng đầy đủ yêu cầu, khách hàng sẽ chính thức chấp thuận và ký xác nhận bàn giao sản phẩm. Giai đoạn này thường bao gồm việc:

• Tạo báo cáo tổng kết về quá trình UAT và tình trạng cuối cùng của sản phẩm
• Khách hàng đưa ra ý kiến đánh giá và chính thức chấp nhận bàn giao sản phẩm
• Chuyển giao bản chính thức để triển khai sau khi được chấp thuận

Các bước trên thể hiện một cách thực tế hơn quá trình UAT diễn ra, các hoạt động chính và trách nhiệm của các bên liên quan từ nhóm phát triển đến khách hàng và người dùng cuối. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bên là chìa khóa để đảm bảo UAT suôn sẻ và đạt được mục tiêu.

5 cách thực hành tốt nhất về UAT

1.Lựa chọn đúng người dùng tham gia

Bước đầu tiên quan trọng là xác định và lựa chọn đúng nhóm người dùng cuối để tham gia quá trình UAT. Những người này phải là những người sẽ trực tiếp sử dụng sản phẩm sau khi ra mắt, đến từ khách hàng hoặc đơn vị sử dụng cuối cùng.

2. Xây dựng kịch bản kiểm thử chi tiết

Cần xây dựng bộ kịch bản kiểm thử UAT chi tiết, dựa trên các yêu cầu và kỳ vọng của người dùng về cách sản phẩm hoạt động. Kịch bản này sẽ hướng dẫn người dùng kiểm tra một cách có hệ thống.

3. Chuẩn bị môi trường kiểm thử giống thực tế

Môi trường kiểm thử UAT phải được thiết lập giống hệt với môi trường vận hành thực tế, bao gồm dữ liệu, cấu hình, quyền truy cập và mô phỏng đầy đủ các tình huống sử dụng.

4. Sắp xếp thời gian kiểm thử phù hợp

Nếu người dùng tham gia ở các địa điểm khác nhau, cần lên lịch thời gian chung để tiến hành đồng bộ quá trình kiểm thử. Thông báo rõ ràng kế hoạch để người dùng chuẩn bị.

5. Phân loại và xử lý lỗi kịp thời

Trong quá trình kiểm thử, cần ghi chép cẩn thận tất cả lỗi được phát hiện và đánh giá mức độ ưu tiên. Nhóm phát triển cần nhanh chóng xử lý các lỗi theo thứ tự ưu tiên để sửa lỗi kịp thời.

Áp dụng 5 thực hành tốt nhất trên sẽ giúp quá trình UAT diễn ra hiệu quả, tăng cơ hội phát hiện sớm các vấn đề và góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm trước khi chính thức tung ra thị trường.

Dịch vụ Kiểm thử Chấp nhận Người dùng Chuyên nghiệp từ Evotek

Các doanh nghiệp hiện nay đang đặt ra nhu cầu cao về phần mềm chất lượng cùng với khả năng phát triển và triển khai nhanh chóng. Kiểm tra chấp nhận người dùng (UAT) đóng vai trò thiết yếu để đảm bảo sản phẩm đáp ứng chính xác các yêu cầu và mong đợi từ phía khách hàng trước khi tung ra thị trường.

Tại Evotek, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của chúng tôi cung cấp dịch vụ UAT chuyên nghiệp, kết hợp quy trình kiểm thử tiêu chuẩn cao với chuyên môn sâu về phân tích nghiệp vụ. Chúng tôi cam kết đảm bảo sản phẩm phần mềm hoàn hảo, sẵn sàng triển khai với các kế hoạch kiểm tra UAT chi tiết, môi trường mô phỏng thực tế và quá trình thu thập phản hồi người dùng hiệu quả.

Với phương pháp tiếp cận UAT toàn diện, doanh nghiệp có thể an tâm về sự đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kinh doanh, giảm thiểu rủi ro khi triển khai sản phẩm và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

Evotek sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp của bạn thông qua dịch vụ UAT chuyên nghiệp, mang đến sản phẩm chất lượng cao và trải nghiệm người dùng tối ưu.

Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về giải pháp kiểm thử chấp nhận người dùng hiệu quả.