Theo khảo sát của USPTO năm 2019, tổng GDP đến từ các ngành hàm lượng trí tuệ cao (IP-intensive industries) lên tới 7,8 nghìn tỷ USD. Bên cạnh đó, tại châu Âu, những ngành này cũng chiếm tới 47% tổng sản lượng kinh tế. Điều này cho thấy quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Đặc biệt, trong lĩnh vực phát triển phần mềm, vấn đề bảo vệ SHTT càng trở nên cấp bách.
Thị trường gia công phần mềm ước tính đạt 617,69 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ đạt 806,53 tỷ USD vào năm 2029. Theo đó, việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) của các doanh nghiệp sẽ gia tăng.
Công ty phát triển phần mềm thường có xu hướng gia công cho các đơn vị bên ngoài. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc họ phải chia sẻ mã nguồn, công nghệ và các thông tin nhạy cảm khác. Nếu không có các biện pháp bảo vệ SHTT phù hợp, công ty có thể rơi vào tình trạng mất quyền sở hữu đối với sản phẩm của mình. Điều này không chỉ gây thiệt hại về mặt tài chính mà còn ảnh hưởng đến uy tín và vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Ở bài viết này, Evotek sẽ chỉ ra 6 cách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ khi gia công phát triển phần mềm thuê ngoài.
Quyền sở hữu trí tuệ là gì ?
Quyền sở hữu trí tuệ là biện pháp bảo vệ pháp lý đối với các sản phẩm, thiết kế, tác phẩm sáng tạo, bí mật thương mại và các tài sản trí tuệ khác có tính chất đổi mới, nguyên gốc. Các quyền này có giá trị tương đương với tài sản vật chất của công ty. Họ cấp cho người sáng tạo quyền sử dụng độc quyền trong một khung thời gian cụ thể hoặc vĩnh viễn.
Tầm quan trọng của Quyền Sở Hữu Trí Tuệ
Quyền sở hữu trí tuệ (QHTT) đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế và xã hội hiện đại:
- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Các quyền sở hữu trí tuệ cung cấp sự bảo vệ pháp lý và những phần thưởng tài chính, tạo động lực cho các cá nhân và doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.
- Thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật và văn hóa: Luật bản quyền và các quy định sở hữu trí tuệ khác hỗ trợ việc sản xuất các tác phẩm văn học, nghệ thuật và văn hóa, mang lại lợi ích cho xã hội.
- Tạo điều kiện cho đầu tư: Tài sản sở hữu trí tuệ có thể được mua, bán, cấp phép và sử dụng làm tài sản thế chấp, giúp thúc đẩy dòng chảy vốn và nguồn lực.
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Hệ thống sở hữu trí tuệ vững mạnh được liên kết với việc tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài, chuyển giao công nghệ và phát triển kinh tế tổng thể.
- Bảo vệ người tiêu dùng: Nhãn hiệu và các công cụ sở hữu trí tuệ khác giúp người tiêu dùng xác định sản phẩm và dịch vụ chính hãng, ngăn chặn hàng giả và lừa đảo.
Với vai trò quan trọng này, việc hiểu biết các khái niệm cơ bản về sở hữu trí tuệ là vô cùng cần thiết trong nền kinh tế dựa trên tri thức hiện đại.
Các Loại quyền sở hữu trí tuệ
Quyền sở hữu trí tuệ là các quyền pháp lý giúp bảo vệ các sáng tạo trí tuệ của con người, thúc đẩy các hoạt động sáng tạo và đổi mới.
- Quyền tác giả (copyright): Được áp dụng cho các sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học, phần mềm và trang web. Bao gồm quyền nhân thân (như quyền được nêu tên tác giả) và quyền tài sản (như quyền sao chép, phát hành, trình diễn công khai).
- Sáng chế (patent): Được áp dụng cho các sáng chế mới, có tính sáng tạo và có khả năng ứng dụng công nghiệp. Chủ sở hữu sáng chế được độc quyền sử dụng, khai thác và cho phép người khác sử dụng trong một thời gian nhất định.
- Nhãn hiệu (trademark): Là các dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của một tổ chức, cá nhân với hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân khác. Chủ sở hữu nhãn hiệu được độc quyền sử dụng trong thương mại.
- Thiết kế công nghiệp (industrial design): Được áp dụng cho hình dáng bên ngoài của sản phẩm, bao gồm các đường nét, màu sắc, hình dáng. Chủ sở hữu được độc quyền khai thác thương mại thiết kế trong một thời gian xác định.
5 Cách Bảo Vệ Quyền Sở Hữu Trí Tuệ Khi Gia Công Phát Triển Phần Mềm Ngoài
1. Ký hợp đồng bảo mật thông tin NDA/NCA
Một trong những bước đầu tiên khi thuê ngoài phát triển phần mềm là ký thỏa thuận bảo mật thông tin (Non-Disclosure Agreement – NDA) và bảo mật kinh doanh (Non-Compete Agreement – NCA. Những thỏa thuận này sẽ cam kết bên gia công phần mềm thuê ngoài không được tiết lộ hoặc sử dụng bất kỳ thông tin nhạy cảm hoặc tài sản trí tuệ nào của công ty.
Điều Khoản Quan Trọng Cần Có Trong NDA/NCA
- Định nghĩa rõ ràng về “Thông tin bảo mật” và “Quyền sở hữu trí tuệ”
- Quy định rõ ràng về việc sử dụng, không tiết lộ và bảo vệ thông tin bảo mật
- Quy định về thời hạn, lãnh thổ và phạm vi cam kết
- Các biện pháp xử lý vi phạm, bao gồm cả các khoản bồi thường
Việc cam kết bảo mật thông tin NDA/NCA rõ ràng và toàn diện sẽ đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ của công ty được bảo vệ một cách hiệu quả trong suốt quá trình triển khai dự án.
2. Chia Sẻ Thông Tin Có Chọn Lọc
Khi hợp tác với doanh nghiệp thuê ngoài, công ty không nên chia sẻ tất cả thông tin và tài liệu liên quan đến dự án. Thay vào đó, hãy chia sẻ thông tin một cách có chọn lọc, chỉ cung cấp những gì cần thiết cho doanh nghiệp thuê ngoài để họ hoàn thành công việc.
Các loại thông tin nên xem xét khi chia sẻ như:
- Yêu cầu và thông số kỹ thuật của dự án
- Tài liệu hướng dẫn và quy trình làm việc
- Đoạn code hoặc thiết kế quan trọng
- Các tài liệu và dữ liệu cần thiết cho việc phát triển phần mềm
Bằng cách này, công ty có thể giới hạn lượng thông tin bảo mật được tiết lộ, đồng thời vẫn đảm bảo cho doanh nghiệp thuê ngoài có đủ thông tin để hoàn thành công việc.
3. Sử dụng công cụ quản lý dự án hiệu quả
Công ty nên sử dụng các công cụ quản lý dự án và giám sát hoạt động của bên doanh nghiệp cho thuê ngoài. Các công cụ như Jira, Trello hay Microsoft Project giúp doanh nghiệp theo dõi và kiểm soát chặt chẽ toàn bộ quá trình phát triển phần mềm, từ khâu giao nhiệm vụ đến kiểm tra các tài liệu, mã nguồn và sản phẩm cuối cùng.
Các công cụ quản lý dự án hiệu quả như:
- Hệ thống quản lý mã nguồn như Git, SVN, v.v.
- Các nền tảng quản lý dự án như Jira, Trello, v.v.
- Các công cụ quản lý quyền truy cập và phân quyền
- Các phần mềm giám sát hoạt động của nhà cung cấp
Việc áp dụng các công cụ này sẽ giúp công ty kiểm soát chặt chẽ quy trình phát triển, đồng thời nâng cao tính bảo mật cho sở hữu trí tuệ.
4. Đảm bảo tính liên tục của dự án
Để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, công ty cần đảm bảo tính liên tục của dự án ngay cả khi có sự thay đổi về doanh nghiệp thuê ngoài. Để không bị rò rỉ thông tin khi chuyển doanh nghiệp thuê ngoài, công ty nên yêu cầu doanh nghiệp thuê ngoài trước đó bàn giao đầy đủ tài liệu, mã nguồn và dữ liệu liên quan khi kết thúc hợp đồng.
Các bước đảm bảo tính liên tục của dự án
- Yêu cầu nhà cung cấp cung cấp đầy đủ tài liệu kỹ thuật, mã nguồn và dữ liệu liên quan
- Kiểm tra và xác nhận tính toàn vẹn của các tài liệu, mã nguồn và dữ liệu được bàn giao
- Lập kế hoạch chuyển giao dự án cho nhà cung cấp mới một cách suôn sẻ
- Đảm bảo các quyền truy cập, tài khoản và thông tin đăng nhập được chuyển giao an toàn
5. Sử dụng các biện pháp bảo mật trong quá trình hợp tác
Ngoài việc kiểm soát thông tin và tài liệu, công ty cũng cần chú trọng đến an ninh bảo mật trong quá trình hợp tác với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thuê ngoài. Điều này bao gồm việc áp dụng các biện pháp bảo mật để ngăn chặn các cuộc tấn công hoặc rò rỉ thông tin như:
- Sử dụng các kênh truyền thông an toàn như VPN, mã hóa dữ liệu
- Giám sát nhân viên và kiểm soát chặt chẽ việc truy cập vào hệ thống và tài liệu
- Thực hiện kiểm tra an ninh định kỳ và đánh giá rủi ro
- Xây dựng kế hoạch giải quyết và khôi phục dữ liệu khi xảy ra sự cố
Áp dụng các biện pháp an ninh này sẽ giúp công ty bảo vệ tốt hơn các tài sản trí tuệ khỏi các mối đe dọa rò rỉ thông tin dự án.
6. Chọn công ty gia công phần mềm uy tín
Trước khi lựa chọn một doanh nghiệp thuê ngoài, việc tìm hiểu kỹ về lịch sử hoạt động và kinh nghiệm làm việc của doanh nghiệp đó. Hãy xem xét kỹ các dự án trước đây họ đã làm và các đánh giá từ khách hàng của họ.
Một doanh nghiệp thuê ngoài uy tín có thể đưa ra chứng minh thành tích của mình thông qua các dự án đã hoàn thành thành công, phản hồi tích cực từ khách hàng, hoặc các giải thưởng và chứng chỉ uy tín mà họ đã nhận được.
Được tín nhiệm bởi các tổ chức và doanh nghiệp hàng đầu, Evotek luôn đề cao việc bảo mật thông tin khách hàng trong mỗi dự án. Evotek đã đạt được chứng chỉ ISO 27001 về bảo mật thông tin. Chứng nhận ISO 27001 thể hiện khả năng quản lý an ninh mạng chặt chẽ và việc tuân thủ luật pháp, quy định nghiêm ngặt của đối tác công nghệ. Điều này giúp khách hàng có thể yên tâm hơn khi hợp tác và giao phó dự án CNTT cho đối tác.
Kết Luận
Với 6 cách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ khi hợp tác với doanh nghiệp gia công phần mềm thuê ngoài, các doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro mất mát hoặc rò rỉ thông tin trí tuệ sở hữu, đồng thời tận dụng tối đa lợi ích của việc gia công phần mềm ngoài.
Việc bảo vệ sở hữu trí tuệ không chỉ là trách nhiệm của công ty, mà còn là nghĩa vụ của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thuê ngoài. Để xây dựng mối quan hệ hợp tác chặt chẽ và tin cậy, hai bên đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ một cách hiệu quả.
Tại Evotek, chúng tôi luôn chủ động trong việc bảo mật thông tin trí tuệ sở hữu với khách hàng. Các chuyên gia tư vấn của Evotek sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn trong quá trình triển khai dự án phát triển phần mềm.