Hãng Intel từng một thời thống trị giờ đối mặt với tương lai đầy thách thức khi CEO thừa nhận công ty “đã quá muộn” để bắt kịp đối thủ trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) tốc độ cao. Trong nội bộ, vị này còn thẳng thắn tuyên bố Intel không còn nằm trong top 10 công ty bán dẫn toàn cầu – sự sụt giảm thảm hại so với vị thế dẫn đầu trước đây. Những tiết lộ này xuất hiện khi tập đoàn công nghệ tiến hành đợt sa thải nhân sự trên phạm vi toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng nghìn nhân viên.
Khó khăn gần đây và vị thế thị trường của Intel
Trong vài năm qua, Intel liên tục vấp phải thất bại. Nỗ lực hiện đại hóa kiến trúc x86 bằng thiết kế lai (hybrid) mang lại ít cải thiện thị phần, càng tệ hơn khi các dòng vi xử lý gần đây thua thiệt trước đối thủ AMD. Ở thị trường GPU, dòng card đồ họa rời Arc ra mắt muộn, dù có tiềm năng nhưng chưa đủ sức cạnh tranh với những cái tên thống trị như Nvidia.
Theo rò rỉ nội bộ từ OregonTech, tân CEO Intel Lip-Bu Tan nhấn mạnh vị thế mong manh của công ty: “20-30 năm trước, chúng tôi là nhà dẫn đầu. Giờ thế giới đã thay đổi. Chúng ta không còn trong top 10 hãng bán dẫn.” Lời thừa nhận này đánh dấu bước ngoặt với công ty từng độc chiếm thị trường CPU, thậm chí cân nhắc mua lại Nvidia – hãng hiện nay định giá hơn 4 nghìn tỷ USD.
Sự trỗi dậy của đối thủ: AMD và Nvidia thống lĩnh
Intel trước đây từng coi thường AMD, giờ đã bị đối thủ này chiếm lĩnh thị phần đáng kể. Bộ xử lý Ryzen của AMD được ưa chuộng, xuất hiện trên thiết bị cầm tay như Steam Deck, Rog Ally X cũng như console hàng đầu Xbox Series và PlayStation 5. Khác biệt lớn: AMD hợp tác chặt chẽ với TSMC – nhà sản xuất chip hàng đầu – cho khâu đúc chip.
Ở mảng AI bùng nổ, Nvidia vươn lên dẫn đầu không thể tranh cãi nhờ GPU data center, nền tảng của kỷ nguyên máy học hiện nay do OpenAI khởi xướng với ChatGPT. Đây lại là lĩnh vực khác Intel bỏ lỡ cơ hội.
Thách thức sản xuất và chiến lược gia công
Trước đây, mô hình IDM (tự thiết kế và sản xuất chip) là thế mạnh của Intel. Nhưng các node foundry gần đây kém hiệu quả, khiến chip của hãng thua thiệt so với đối thủ dùng TSMC. Nhận thức điều này, Intel bắt đầu thuê TSMC sản xuất GPU tile cho dòng Meteor Lake từ 2023. Hợp tác mở rộng sang compute tile của Lunar Lake, dự kiến đến 2025 khoảng 30% sản lượng Intel sẽ do TSMC đảm nhận. Đây là thay đổi chiến lược, chứng tỏ hãng nhận ra foundry nội bộ là điểm yếu cản trở.
Cắt giảm chi phí và tập trung vào AI
Khoản chi R&D khổng lồ cho node tương lai, cùng thua lỗ 16 tỷ USD trong Q3 năm ngoái buộc Intel áp dụng biện pháp cắt giảm mạnh như sa thải nhân sự. CEO Lip-Bu Tan nhấn mạnh hành trình phục hồi sẽ là “cuộc đua marathon”, đòi hỏi sự khiêm tốn và thích ứng với thị trường.
Thừa nhận không thể đuổi kịp Nvidia về AI training, Tan nói: “Với AI training, tôi nghĩ chúng ta đã quá muộn.” Thay vào đó, Intel chuyển hướng sang edge AI – tích hợp xử lý AI trực tiếp vào thiết bị như PC để giảm phụ thuộc vào điện toán đám mây. Hãng cũng nghiên cứu agentic AI – hệ thống AI tự hành không cần can thiệp liên tục. Tan lạc quan về các nhân sự cấp cao mới tuyển dụng và ám chỉ sẽ tiếp tục chiêu mộ nhân tài cho các phân khúc AI tiềm năng này.
Chuyển giao lãnh đạo và tầm nhìn tương lai
Việc thay CEO từ Pat Gelsinger bằng Lip-Bu Tan đánh dấu tầm nhìn tinh gọn hơn cho Intel. Thay vì ôm đồm nhiều mảng như CPU, GPU và foundry, Tan muốn tập trung vào thế mạnh cốt lõi. Điều này khớp với tin đồn Intel có thể tách thành hai công ty, với mảng foundry hoạt động độc lập như đối thủ AMD hay Apple. Dù giúp Intel linh hoạt hơn, kế hoạch này vẫn chưa chắc chắn khi quy trình sản xuất 18A quan trọng cần thêm 1 năm để hoàn thiện. Con đường phía trước của Intel còn dài, đòi hỏi điều chỉnh chiến lược lớn để lấy lại vị thế trong thị trường bán dẫn không ngừng biến động.